Khi trẻ bắt đầu bước vào tuổi lên 3 sẽ thường xuất hiện những thói quen ăn vạ khiến nhiều bậc phụ huynh phải đau đầu. Dĩ nhiên chẳng ai muốn nhìn thấy con mình hành động như vậy. Nhưng thực tế hơn 90% các gia đình trẻ đều gặp phải tình huống này. Thậm chí là nhiều trẻ nhỏ còn bất chấp té ngã ngay giữa đường gào khóc chỉ để gây được sự chú ý của bố mẹ. Vậy khi đối diện với tình huống này có nên đỡ con dậy hay không? Đồng thời đâu là cách giải quyết đúng đắn khi trẻ dở thói ăn vạ?
Có nên đỡ bé dậy khi con có thói quen ngã ăn vạ hay không?
Câu trả lời của các chuyên gia tâm lý là NÊN. Song điều quan trọng là phản ứng của cha mẹ đi kèm hành động đỡ con dậy khi vấp ngã. Xét về khía cạnh thực tế, khi nhìn thấy con ngã, phản ứng tự nhiên của bố mẹ là vội vã lại gần đỡ con đứng dậy. Nếu không làm vậy, bố mẹ, ông bà đều cảm thấy xót con, xót cháu, thậm chí vừa đỡ còn vừa dỗ dành.
Tuy nhiên, có 1 số ý kiến cho rằng khi trẻ ngã, nếu nhìn thấy người lớn, chúng sẽ khóc lóc rất to, tỏ vẻ đau đớn, đáng thương. Song nếu không có người lớn, lại chẳng hề thấy tiếng khóc nào. Điều đó chứng tỏ hành động đỡ dậy của người lớn là đang nuông chiều trẻ và còn làm trẻ hư thêm. Nghiên cứu khoa học cho thấy, trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ có khả năng phản ứng với các kích thích bên ngoài từ lúc vài tháng tuổi. Khi ngã mà có người lớn đỡ dậy, điều đó sẽ khiến trẻ nhanh chóng được xoa dịu và cảm thấy an toàn.
“Khéo xoa” khi con vấp ngã tưởng chừng chỉ là một hành động đơn giản hàng ngày. Nhưng thật ra là cả một “nghệ thuật” của các bậc làm cha làm mẹ. Với tình yêu thương có lý trí, ba mẹ hoàn toàn có thể giúp bé “tự đứng lên” và phát triển những tính cách tốt đẹp trong tương lai.
Nên phản ứng như thế nào khi con té ngã ăn vạ?
– Quan sát mức độ nghiêm trọng của cú ngã: Phản ứng đầu tiên của cha mẹ là nên quan sát vết thương. Thông thường, khi trẻ ngã về phía trước sẽ không có gì nghiêm trọng. Nhưng những cú ngã đập đầu về phía sau cần được xem xét kĩ lưỡng.
– Nếu trẻ ngã bình thường, hãy khuyến khích trẻ đứng dậy: Nếu cú ngã không để lại vết thương chảy máu, ngã trên mặt đất phẳng; thường không để lại vấn đề gì lớn. Cha mẹ không cần quá lo lắng. Hãy giữ tâm lý thoải mái, không quá hốt hoảng. Nhưng tập trung về phía trẻ và động viên trẻ tự đứng dậy. Sau đó, bố mẹ có thể hỏi xem con có khó chịu hay đau ở đâu không…
– Xử lý kịp thời các tình huống nghiêm trọng: Nếu trẻ khóc ngằn ngặt, không tự đứng dậy được. Hãy đưa trẻ đến nơi an toàn và quan sát khắp người bé xem vết thương ra sao để có cách xử trí tiếp theo.
Những cách hay để bố mẹ xử lý thói quen ăn vạ của trẻ
Chắc hẳn cha mẹ nào cũng đã rơi vào tình huống bé đang vui vẻ đột nhiên gào khóc đến khản cổ. Nhưng chỉ vì những lý do lãng xẹt. Làm thế nào để xử lý tình trạng này một cách hiệu quả? “Đánh cho chừa” hay nói rằng “Nín đi, không sao đâu” liệu có phải là cách ứng xử đúng đắn khi trẻ có thói quen ăn vạ bố mẹ hay không? Làm thế nào để có cách chăm sóc con tốt nhất trong trường hợp này?
Áp dụng hình phạt nhỏ để điều chỉnh
Hình phạt đó là “ngồi ghế hư”. Bắt con ngồi đúng thời gian tuyên bố cho dù con giãy giụa. Thông thường số phút phải ngồi vào chiếc ghế sẽ bằng với số tuổi của bé. Khi hết thời gian, hãy quay lại, giải thích cho trẻ về hành vi sai của bé. Cuối cùng nói rằng đó là nguyên nhân mà trẻ phải ngồi vào chiếc ghế phạt này. Đảm bảo sau đó con sẽ ngoan hơn.
Đưa ra các lựa chọn cho trẻ
Khi cả nhà chuẩn bị đi đâu đó mà con ăn vạ thì cha mẹ chỉ cần giả vờ nhanh nhẹn dọn dẹp đồ đạc để đi chơi. Sau đó cứ ra khỏi nhà thật nhanh. Yên tâm đi, trẻ sẽ lao vút ra ngoài theo bố mẹ ngay (dĩ nhiên sẽ kèm theo vài cơn nức nở nữa, nhưng sẽ nhanh chóng hết khi trèo lên xe). Hoặc khi con bướng bỉnh, không chịu nghe lời, cha mẹ có thể đưa ra các lựa chọn cho con. Con sẽ được chọn một trong các hướng. Khi tuyên bố về các hướng, cha mẹ nên nói cả hậu quả của việc theo hướng đó để con có thông tin lựa chọn.
Ví dụ: Một là con ăn ngoan và sau đó mẹ sẽ đọc truyện cho con nghe. Hai là con ăn chậm thì sẽ ngồi vào “Ghế hư” hoặc “Úp mặt vào tường”. Trẻ sẽ chọn hướng nào ít thiệt hại hơn. Lúc này không cần giục giã, con sẽ làm mọi việc nhanh và gọn lắm.
Dạy trẻ cách chịu thua
Một cách xử lý bướng nữa là đếm. Tuyên bố với con là nếu đếm đến… mà chưa làm… thì sẽ bị… Các cha mẹ sẽ thấy con trở nên nhanh nhẹn ngay. Hoặc các cô giáo còn có chiêu là thi oẳn tù tì. Nếu oẳn tù tì ba lần mà bố mẹ thắng thì con phải nghe lời, thua thì con tùy ý. Người lớn có đủ chiêu trò để oẳn tù tì ba lần thắng hai. Lúc đó bố mẹ sẽ thấy “kẻ thua” cực kì quân tử, sẵn sàng chịu thua.